Hodowcy: które siano i ściółka zapobiegną chorobom układu oddechowego koni?

Dlaczego wybór siana i ściółki ma znaczenie dla oddychania koni?

Bo to główne źródła pyłu, zarodników pleśni i endotoksyn w stajni.

Siano i słoma potrafią wydzielać drobny pył. Te cząstki wnikają głęboko do płuc. Mogą wywoływać stan zapalny i zaostrzać schorzenia takie jak RAO lub IAD. Zła ściółka zwiększa też amoniak, który drażni błony śluzowe. Wybierając niskopyłowe pasze objętościowe i czystą, odpyloną ściółkę, obniżasz ładunek alergenów w boksie. To prosty krok, który realnie wspiera oddech konia każdego dnia.

Jak rozpoznać siano z niską zawartością kurzu i grzybów?

Wybieraj siano suche, czyste, pachnące świeżo, bez stęchlizny i widocznego kurzu.

Dobre siano ma barwę od zielonej do żółtozielonej. Źdźbła i liście są sprężyste, nie kruszą się w dłoni. Nie ma plam, pajęczyn ani „dymku” przy potrząsaniu w słońcu. Zapach jest roślinny, bez nuty piwnicy. Kostki powinny być dobrze wysuszone przed belowaniem. Rdzeń beli nie może być ciepły ani wilgotny. Zaufany dostawca dba o czyste koszenie, przewracanie i przechowywanie pod zadaszeniem. W razie wątpliwości wykonaj prosty test potrząsania i odrzuć bale, które pylą lub pachną stęchlizną.

Czy sianokiszonka, pelet lub świeża trawa zmniejszą pylenie?

Tak, zwykle pylą mniej niż klasyczne siano, ale każdy wariant ma swoje warunki i ograniczenia.

Sianokiszonka ma z reguły niższą zawartość kurzu i zarodników. Wymaga jednak prawidłowej wilgotności, szczelnego owinięcia i podawania w rozsądnym czasie po otwarciu. Złe zakiszanie zwiększa ryzyko problemów zdrowotnych. Peletowane lub kostkowane pasze objętościowe są odpylone. Dla koni skłonnych do zaklinowania pokarmu warto je zwilżać. Dostęp do świeżej trawy to najmniej pyląca opcja. U części koni pastwisko w okresie pylenia roślin może jednak nasilać objawy sezonowe. Dobór formy paszy objętościowej najlepiej skonsultować z lekarzem weterynarii przy historii chorób układu oddechowego koni.

Jakie rodzaje ściółki nie zwiększają ryzyka alergii i zanieczyszczeń?

Dobrze sprawdzają się odpylone trociny, pelet drzewny, zrębki, ściółka lniana lub konopna oraz papier.

Słoma bywa mocno pyląca i częściej zawiera pleśnie. Jeśli jej używasz, wybieraj partię suchą, czystą i niepachnącą stęchlizną. Ściółki drewniane i włókniste o niskim pyle ograniczają aeroalergeny i lepiej wiążą wilgoć. Dzięki temu zmniejszają amoniak. Regularne wybieranie odchodów i dosypywanie świeżej warstwy utrzymuje boks suchy. Przechowuj ściółkę pod dachem i z dala od siana, aby nie przenosić kurzu i zarodników.

Czy zwilżanie siana przed karmieniem ogranicza ilość pyłu?

Tak, krótkie zwilżenie obniża pylenie. Parowanie jest jednak skuteczniejsze wobec pleśni i bakterii.

Moczenie przez kilkanaście do kilkudziesięciu minut wiąże kurz i zmniejsza jego wdychanie. Długie moczenie wypłukuje składniki i sprzyja namnażaniu bakterii. Wodę po moczeniu należy usuwać poza stajnię. Parowanie dedykowanym urządzeniem redukuje żywe zarodniki i endotoksyny, a jednocześnie mniej wpływa na wartość pokarmową. Jeśli nie masz parownika, krótkie zwilżanie i podawanie siana z poziomu ziemi to praktyczna alternatywa.

Jak przechowywać siano, by ograniczyć rozwój pleśni i endotoksyn?

Trzymaj siano sucho, przewiewnie, nad podłogą i bez kontaktu z wilgocią.

Ułóż bele na paletach, z odstępem od ścian dla cyrkulacji powietrza. Zadaszenie musi chronić przed deszczem i skraplaniem. Unikaj szczelnego owijania siana nieprzeznaczonego do zakiszania. Nie przechowuj nad stajnią, gdzie para i amoniak podnoszą wilgotność. Rotuj zapasy metodą „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”. Od razu odrzucaj bale z oznakami przegrzewania, karmelowego zapachu lub widoczną pleśnią.

Jak poprawna wentylacja i boksy angielskie chronią przed alergenami?

Zapewniają stałą wymianę powietrza, obniżając stężenie pyłu, pleśni i amoniaku.

Dobra wentylacja to wloty i wyloty powietrza ponad linią grzbietu konia. Strumień nie powinien wiać bezpośrednio na zwierzę. Boksy angielskie i większy wybieg na zewnątrz zmniejszają czas ekspozycji na kurz stajenny. Wybieraj karmienie i pojenie z poziomu ziemi, co ułatwia oczyszczanie dróg oddechowych. Sprzątaj i zamiataj, gdy konie są poza stajnią. Nie składowuj siana nad głowami koni ani w przejściach, którymi oddychają.

Jak postępować z paszą i ściółką przy chorobach układu oddechowego?

Zmień paszę i ściółkę na niskopyłowe, popraw wentylację i ogranicz ekspozycję na kurz.

U koni z RAO lub IAD najlepiej podawać sianokiszonkę, parowane siano albo pasze objętościowe w formie peletów. Unikaj słomy. Postaw na odpyloną ściółkę. Karm z ziemi i nie z siatek zawieszonych wysoko. Przeniesienie konia na otwarty wybieg często zmniejsza objawy. Sprzątanie, ścielenie i transport siana organizuj, gdy koń przebywa na zewnątrz. Leczenie farmakologiczne i ewentualną inhalację ustala lekarz weterynarii. Środowisko bez kurzu to podstawa terapii i profilaktyki chorób układu oddechowego koni.

Które kroki wdrożyć dziś, by zmniejszyć ryzyko problemów oddechowych?

Wprowadź kilka prostych zmian w sianie, ściółce i wentylacji, aby od razu obniżyć obciążenie dróg oddechowych.

• Zrób test potrząsania obecnej partii siana i odrzuć bale pylące lub stęchłe.
• Jeśli możesz, zacznij parować siano. Alternatywnie krótko je zwilżaj.
• Zmień ściółkę na odpyloną. Unikaj słomy przy koniach kaszlących.
• Karm i poidłuj z poziomu ziemi. Nie wieszaj siana nad głową konia.
• Otwórz wloty i wyloty powietrza. Sprzątaj tylko, gdy konie są poza stajnią.
• Przenieś siano i ściółkę do suchego, przewiewnego magazynu na paletach.
• Rozważ sianokiszonkę lub pelet dla koni wrażliwych na pył.
• Zapewnij więcej czasu na zewnętrznych wybiegach i pastwiskach poza okresem silnego pylenia.

Dobrze dobrane siano i ściółka to codzienna profilaktyka, która realnie wspiera oddech konia. Małe zmiany przynoszą odczuwalną różnicę, a konsekwencja w zarządzaniu środowiskiem ogranicza nawroty objawów.

Skonsultuj plan żywienia i ściółkowania z lekarzem weterynarii i wdroż zmiany w stajni jeszcze dziś.