Kiedy pessar zamiast operacji przy wypadającej macicy I–II stopnia?

Kiedy pessar jest wskazany przy obniżeniu macicy stopnia I–II?

Pessar jest wskazany przy objawowym obniżeniu I–II stopnia, gdy pacjentka chce uniknąć lub odroczyć operację i nie ma przeciwwskazań.

Sprawdza się przy uczuciu ciągnięcia, parcia w pochwie, dyskomforcie podczas dłuższego stania oraz przy wysiłkowym nietrzymaniu moczu. Poleca się go kobietom planującym ciążę, po porodach, w okresie okołomenopauzalnym oraz wtedy, gdy zabieg jest obarczony wyższym ryzykiem lub pacjentka woli leczenie zachowawcze. Pessar pomaga też, gdy trzeba zyskać czas na rehabilitację dna miednicy, redukcję masy ciała lub leczenie przewlekłego kaszlu i zaparć.

Jakie są przeciwwskazania do stosowania wkładki dopochwowej?

Przeciwwskazaniami są aktywne infekcje, owrzodzenia i krwawienia niewyjaśnionego pochodzenia.

W praktyce kwalifikację ograniczają także:

• silny ból przy badaniu i zakładaniu wkładki
• alergia na materiał wkładki
• znaczne zaniki i suchość śluzówki bez leczenia miejscowego
• brak możliwości samodzielnej pielęgnacji i kontroli higieny
• zaawansowane wypadanie III–IV stopnia
• świeżo po przebytych zabiegach w obrębie pochwy i szyjki macicy
• przebyta radioterapia miednicy i nawracające owrzodzenia

Każdy przypadek ocenia lekarz. Czasem najpierw wdraża się leczenie miejscowe estrogenem i nawilżaczami, a dopiero potem próbuje pessara.

Jak przebiega dobór i założenie wkładki podpórnej u pacjentki?

Dobór wykonuje specjalista podczas badania, dobierając kształt i rozmiar, a następnie zakłada wkładkę próbnie i uczy obsługi.

Najpierw zbiera się wywiad i ocenia stopień obniżenia według badania uroginekologicznego. Mierzy się długość i szerokość pochwy oraz ocenia ruchomość przy kaszlu. Na tej podstawie dobiera się model, najczęściej silikonowy pierścieniowy, czasem z podpórką, a w razie potrzeby inne formy. Później pacjentka chodzi kilka minut, kaszle i siada, aby sprawdzić komfort. Otrzymuje instrukcję zakładania i zdejmowania, wskazówki o użyciu żelu nawilżającego na bazie wody i zasadach higieny. W razie trudności wkładkę może okresowo zdejmować i czyścić personel medyczny.

Jak często trzeba kontrolować i wymieniać krążek dopochwowy?

Pierwsza kontrola zwykle odbywa się po 2–4 tygodniach, a potem co kilka miesięcy według zaleceń.

Na wizytach ocenia się dopasowanie, stan śluzówki i ewentualne podrażnienia. Część pacjentek zdejmuje i czyści wkładkę samodzielnie, inne umawiają się na regularne kontrole i pielęgnację w gabinecie. Wymiana zależy od modelu, materiału i stanu klinicznego. O harmonogramie decyduje lekarz, biorąc pod uwagę komfort i bezpieczeństwo.

Czy dopochwowa wkładka może złagodzić objawy i odroczyć operację?

Tak. U wielu kobiet zmniejsza uczucie ciężaru, poprawia komfort i pozwala odroczyć operację.

Pessar mechanicznie podpiera obniżone struktury. Działa od razu po założeniu, co często pozwala wrócić do spacerów, pracy i lekkiej aktywności. Nie leczy przyczyny, ale skutecznie kontroluje objawy. W połączeniu z treningiem dna miednicy i leczeniem miejscowym śluzówki efekt bywa trwalszy. U części pacjentek daje długoterminową alternatywę dla zabiegu.

Kiedy lepiej rozważyć operację zamiast leczenia zachowawczego?

Gdy objawy są nasilone mimo dobrze dobranego pessara i ćwiczeń, lub pojawiają się powikłania i nietolerancja wkładki.

Do wskazań należą nawracające owrzodzenia śluzówki, częste infekcje, ból, trudności ze współżyciem, zaleganie moczu i uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza. Operację warto rozważyć także wtedy, gdy pacjentka oczekuje rekonstrukcji anatomicznej i stabilnego efektu. Dostępne są metody przezpochwowe, laparoskopowe oraz zabiegi w asyście systemów robotycznych. Wybór zależy od stopnia obniżenia, planów prokreacyjnych, chorób towarzyszących i oczekiwań co do rekonwalescencji.

Jak łączyć wkładkę z ćwiczeniami dna miednicy i terapią estrogenową?

Najlepiej łączyć regularny trening dna miednicy z miejscowym leczeniem śluzówki i nawilżaniem.

Trening powinien prowadzić fizjoterapeuta uroginekologiczny. Program zwykle obejmuje aktywację i wytrzymałość mięśni, naukę prawidłowego oddechu i pracy tłoczni brzusznej. Ćwiczenia wykonuje się kilka razy w tygodniu, a postępy ocenia na kontrolach. Po menopauzie często włącza się estrogen dopochwowy, który poprawia elastyczność i zmniejsza ryzyko podrażnień. Przy zakładaniu wkładki pomaga lubrykant na bazie wody. Ważna jest profilaktyka zaparć, leczenie kaszlu i unikanie dźwigania dużych ciężarów.

Kiedy umówić wizytę i jak przygotować się do konsultacji?

Warto umówić wizytę już przy pierwszych objawach obniżenia lub gdy pojawiają się problemy z tolerancją wkładki.

Na konsultację przygotuj listę objawów, przyjmowanych leków i przebytych porodów lub zabiegów. Zabierz wyniki badań, jeśli je posiadasz. Nie ma potrzeby bycia na czczo. W dniu badania wystarczy zwykła higiena intymna. Nie stosuj irygacji i silnych środków dopochwowych tuż przed wizytą, chyba że lekarz zaleci inaczej. Pilnego kontaktu wymagają ból, gorączka, świeże krwawienie lub zatrzymanie moczu. Na podstawie wywiadu, badania uroginekologicznego i ewentualnych badań obrazowych specjalista zaproponuje leczenie zachowawcze lub operacyjne, w tym opcje małoinwazyjne i w asyście systemu robotycznego.